Özel Eğitimde Aile Tutumu ve Psikoloji
Özel Eğitim ve Önemi Nedir?
Özel eğitim, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir.
Özel gereksinimi olan bireylerin, mümkün olan en erken dönemde, gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarında, uygun yöntemler ve araç-gereçler kullanılarak desteklenmesi var olan kapasitelerini en üst seviyede kullanabilmeleri açısından önemlidir.
Türkiye’de Psikiyatri Dergisi’nde yapılan bir araştırmaya göre öğrenme bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğü komorbidite ( Aynı anda ek olarak var olan sendromlar)
ÖÖG olgularındaki (n=70 kişi) binişik psikiyatrik bozukluklar ve oranları
- DEHB (Dikkat Bozukluğu ve Hiperaktivite) n= 43 % 61.4
- Özgül Fobi n=16 % 22.9
- İnatlaşma Bozukluğu n=9 % 12.9
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu n=9 % 12.9
- Fonolojik Bozukluk n=8 % 11.4
(Türkiye’de Psikiyatri / Cilt 8 – Sayı 3 – 2006)
Yukarıdaki bilgilere göre ÖÖG olgularıyla birlikte görülen durumların oranları belirtilmiştir. Unutmayın çocuğunuz birkaç durum ve tutumu aynı anda sergileyebilir bunun için olumsuzluğa kapılmadan bulunan her olgu için gereken tedavi ve eğitime yönelmek bu durumların ortadan kalkmasının veya azalmasının en iyi yoludur.
- Hamilelik öncesinde ve hamilelik boyu ebeveynler doğmamış çocukları ile ilgili pek çok hayal kurarlar. Her anne-baba kendi çocuklarının çok güzel ve akıllı olmasını bekler. Bu mutlu bekleyiş doğan bebeğin doktor tarafından normal olmadığının söylenmesiyle alt üst olan bu beklenti anne ve babanın birbirlerini suçlamasıyla devam eder. Bu suçlamalarla birlikte aile ortamında çatışmalar yaşanır.
Kaygılı ile birleşen bu psikolojik aşama aslında doğal bir süreçtir. Bu kaygının nedeni; normal bir çocuğa sahip olma isteği ve engelli bir çocuğun doğumunun vereceği korkuyu içerir.
Yapılan araştırmalar, ebeveynlerin bu dönemde üç aşamadan geçtiklerini ortaya koymuştur.
Bu aşamalar:
- AŞAMA: Şok-Reddetme-Çöküntü
- AŞAMA: Karışık Duygular-Suçluluk-Kızgınlık-Utanç
- AŞAMA: Pazarlık Etme-Kabul-Uyum
Aile bu tepkileri sıra ile yaşamayabilir. Örn: ‘pazarlık etme’ evresinde iken tekrar ‘şok’ evresine dönebilir. Ya da ‘kabul’ aşamasına gelmişken tekrar ‘karışık duygular’ evresine dönebilir.
- Yaşanan bu süreçler ailelere ve bireylere göre farklılıklar gösterse de tüm ailelerin yaşadığı ortak duyguları anlamak için aile eğitimleri önemlidir.
Kardeşlerde de çoğu zaman tıpkı anne babalar gibi karışık duygular yaşarlar. Özel eğitime ihtiyacı olan bir kardeşe sahip çocuğa, kardeşi ile ilgili engel türü hakkında yaşına uygun anlayabileceği bilgi verilmesi gerekmektedir.
Çocuğunuzun bireysel farklılığını göz önünde bulundurarak gereksinimlerine ve öğrenme hızına uygun bir program izlemeniz önemlidir.
Değerlendirme yapıp, çocuğunuza neleri öğreteceğinize karar verirken tek yol izleyebilirsiniz.
‘Eğitimcisine danışmak.’
Ailelere Öneriler
- Aile bireylerinin ev içerisinde çocuk ile etkinlikler ve çalışmalar yapmalıdırlar. Yapılacak olan bu etkinlikler sırasında çocuğun katılımını sağlamak, onun için hem eğlenceli olacak hem de pek çok konuşma fırsatı yaratılacaktır.
- Sürekli duygularınızı ifade edin. Sevginizi ifade etmekten çekinmeyin.
Çocuğunuzla birlikte olduğunuz zaman tüm dikkatinizi ona yoğunlaştırın.
- Çoğu zaman anne babalar kendilerini yalnız hissederler. Sizinle aynı durumda olan ebeveynlerle iletişime geçin. Dernek vakıf gibi sosyal sivil örgütlere üye olun.
- Çocuğunuzla ilgilenmekten vazgeçmeyin ancak kendinizi de ihmal etmeyiniz.
- Çocuğunuzun kapasitesinin üstünde bir beklentiye girmeyin. Sabırlı olun.
- Asla umutsuzluğa kapılmayın.
- Çocuğunuza gereken ilgi ve sevgiyi vermekten yorulmayın.
- Akranlarıyla kıyaslama yapmayınız. Bu sizi üzer ve çocuğun gelişimi için olumsuzluklar doğurur.
- Ebeveynler birbirini suçlayarak aile içi gerginliği arttırmamalıdır.
- Sebep aramayın. Böyle arayışlar yerine çocuğun şimdiki durumuyla ilgilenin.
- Suçluluk duygusuna kapılmayın. Bu Sizi üzmekten başka bir işe yaramaz.
- Çocuğunuzdan beklentilerinizi engeline ve engelinin özelliklerine göre ayarlayın.
- Normal gelişim gösteren bir çocukla karşılaştırıp aynı görevleri beklemeyiniz.
- Çocuğunuzu aşırı korumayınız.
- Tüm ile bireyleri çocuk için özveride bulunmaya hazırdırlar. Muhakkak özveride bulunulacak çocuk korunacak ama bunun da bir sınırı vardır.
Unutmayın her çocuk eşsiz bir evrendir…
